فیلم «باباجون» با سبک درام و اجتماعی خود به مخاطب ایرانی داخلی و خاجی خود این چنین القا می‌کند که تبعیّت از سنت‌ها اعم از فرهنگی، مذهبی و ملی …لزومی ندارد و هرکس آزاد است که آینده خود را بسازد. این مطلب حتی در وبگاه فارسی وزارت خارجه رژیم صهیونیستی نیز آمده است: «دلشاد تصمیم گرفت این داستان را مانند یک نماد و تمثیل، درباره نبرد و مبارزه در جهت کسب استقلال و آزادی، در محیط و جوّی محدود و دست و پاگیر، اعم از محدودیت خانوادگی، مذهبی، اجتماعی و یا محدودیت رژیم و نظام، به نمایش درآورد.

پایگاه صهیون‌پژوهی خیبر، «بابا جون» نام اولین فیلم فارسی زبان سینمای اسرائیل است که در سال ۲۰۱۵ اکران شد و به عنوان نماینده سینمای اسرائیل برای بخش بهترین فیلم غیر زبان انگلیسی اسکار معرفی شد. این فیلم در اسرائیل نامزده چهار جایزه و برنده پنج جایزه  در دو جشنواره  اسرائیل شد و با توجه به حامیان مالی مختلفی مثل :« انجمن فیلم رژیم صهیونیستی»، بنیاد (The Rabinovich Foundation for the Arts – Cinema Project)، و … توانست صاحب اکران جهانی شود.

داستان فیلم درباره یک خانواده یهودی ایرانی‌الاصل می‌باشد که به جنوب اسرائیل کوچ کرده و درآنجا مستقر شده‌اند. پدر بزرگ این خانواده «بابا جون» در ایران به شغل پرورش «شتر مرغ» مشغول بود و همان کار را در اسرائیل ادامه می‌دهد. او دوست دارد که نوه نوجوانش «موتی» همچون فرزندش پیشه و حرفه‌ی او را دنبال کند، اما «موتی» به سرهم کردن قطعات اوراق شده ماشین‌ها و راه انداختن آن‌ها علاقه مند است و به کسب و کار مورثی علاقه‌ای نشان نمی‌دهد.

به همین دلیل پدر بزرگ و پدر خانواده با استفاده از روش‌های مختلف تلاش می‌کنند تا نظر او را تغییر دهند. ولی در نهایت با مقاومت «موتی» دربرابر فشارهای خانواده، این پدر است که تسلیم می‌شود.

عوامل فنی فیلم

تهیه کنند‌گی این فیلم را دو شرکت اسرائیلی به نام «مترو کامینیکشن» و «یونیتد کینگ فیلم» برعهده گرفتند ولی تامین کنندگان هزینه ساخت این فیلم مراکز مختلف دولتی و غیر دولتی اسرائیل بوده‌اند که باعث گمانه زنی‌های سیاسی پشت پرده فیلم می‌شوند.

اکثر عوامل و بازیگران این فیلم جدای از یهودی بودن ایرانی تبار هستند. نویسنده و کارگردان فیلم «یوول دلشاد» می‌باشد که یک سینماگر اسرائیلی ایرانی تبار است. به گفته خود این کارگردان این فیلم براساس زندگی و تجربه او نوشته و ساخته شده است. حتی علت انتخاب «آشر» برای نقش «موتی» این بود که او نیز همچون «دلشاد» یک اسرائیلی از پدر و مادری ایرانی و مهاجر می‌باشد و مشکلات او را تجربه کرده است.^۱

نقش موتی را یک نوجوان سیزده ساله به نام «آشر آوراهامی» بازی می‌کند. «ویس الیوت صفوی» در نقش مادر و «رافائل فرج الیاسی» در نقش پدر بزرگ خانواده ایفای نقش می‌کند. نقش پدر و عموی موتی را به ترتیب «نوید نگهبان» و «دیوید دیان » بازی می‌کنند. «نوید نگهبان» یک مسلمان متولد ایران و ساکن آمریکا می‌باشد. «نگهبان» پیش از این سابقه بازی در فیلم‌های ضد ایرانی و اسلامی را در پرونده خود داشته است. او در فیلم‌هایی مثل «سرزمین مادری» و «کماندار» دارای نقش اصلی بوده و در فیلم های مثل «۲۴» و «سی اس سی» به عنوان بازیگر میهمان ایفای نقش کرده است. علاوه بر این «نگهبان» و «دیان» در فیلم‌های هوملند «Homeland» و سنگسار ثریا نیز ایفای نقش کرده‌اند.

نقد فیلم

کارگردان و عوامل فیلم در مصاحبه‌های خود سعی می‌کردند این طور جلوه دهند که این فیلم اصلاً سیاسی نبوده و از سیاسی کردن این فیلم ناخوشنود هستند. این فیلم اگرچه ظاهری ساده و احساسی دارد ولی در باطن خود حرف‌های بسیاری برای گفتن دارد. تقابل دونسل ساده ترین مساله ای بود که کاگردان به آن پرداخته بود. «دلشاد» در مصاحبه‌ای گفته بود: «پیام اصلی من آزادی انتخاب بود و چهار چوب فیلم بر اساس همین موضوع شکل گرفته است». بنابراین با توجه به فارسی بودن فیلم و ساخته شدن آن در اسرائیل این فیلم دارای تاثیرات مختلفی خواهد بود.

در این فیلم همه خانواده و حتی همسایه‌ها به فارسی صحبت می‌کنند و بر سنت و فرهنگ گذشته خود تاکید کرده و سعی دارند آن را به نسل آینده منتقل کنند. ولی نسل آینده که «موتی» نماینده آن است، نسبت به این امور بی‌علاقه است و دوست دارد که مسیر خود را برود. رژیم اسرائیل دارای ۳۵۰ هزار یهودی ایرانی الاصل می‌باشد لذا تاثیر این فیلم برآنها این است که تبعیت از فرهنگ گذشته و علاقه به آن لزومی ندارد و باید نسل جدید را در انتخاب آزاد گذاشت.

نتیجه این نگاه باعث می‌شود تا بحران هویتی که رژیم اسرائیل و مردمانش با آن موجه هستند را برطرف کند و نسل آینده راحت تر گذشته خود را کنار بگذارند و با زبان و فرهنگ جدید خود را وفق دهند. علت بحران هویت در این رژیم این است که اسرائیل کشوری ساختگی است و یهودیان از نقاط مختلف دنیا در آن جا جمع شده و دارای فرهنگ‌های مختلف هستند.

تاثیر دیگر این فیلم بر مخاطب فارسی زبان به خصوص ایرانی‌ها می‌باشد. فیلم «باباجون» با سبک درام و اجتماعی خود به مخاطب ایرانی داخلی و خاجی خود این چنین القا می‌کند که تبعیّت از سنت‌ها اعم از فرهنگی، مذهبی و ملی …لزومی ندارد و هرکس آزاد است که آینده خود را بسازد. این مطلب حتی در وبگاه فارسی وزارت خارجه رژیم صهیونیستی نیز آمده است: «دلشاد تصمیم گرفت این داستان را مانند یک نماد و تمثیل، درباره نبرد و مبارزه در جهت کسب استقلال و آزادی، در محیط و جوّی محدود و دست و پاگیر، اعم از محدودیت خانوادگی، مذهبی، اجتماعی و یا محدودیت رژیم و نظام، به نمایش درآورد.»^۲

مساله دیگر این فیلم عادی سازی رابطه بین مردم ایران و اسرائیلی بود چرا که این فیلم در روستایی در جنوب اسرائیل ساخته شده و در بسیاری از جاها سعی شده تا این روستا و مردمانش شبیه روستا‌های ایران باشد. در لباس، فرهنگ، آداب و رسوم  و حتی نوع موسیقی نیز بسیار شبیه فرهنگ ایرانی است. رعایت همه این ظرافت‌ها باعث هم زاد پنداری بیننده فارسی زبان و تغییر ذهنیت مردم ایران نسبت به رژیم غاصب اسرائیل می‌شود. برای درغ گویی اسرائیلیان در نوع دوستی با ایرانیان تنها کافی است که به جشن پوریم یهودیان اشاره کنیم. بر اساس کتاب «استر» که از جمله کتب مقدس یهودیان محسوب می شود، در زمان خشیار شاه، «استر» زن یهودی پادشاه با کمک عموی خود باعث مرگ ۵۰۰ هزار ایرانی شوند. در حقیقت این جشن هر ساله یهودیان به علت موفقیت آن ها در کشتن ایرانیان می باشد.

در نهایت باید گفت همیشه باید به دست دشمن که به نیت دوستی دراز شده به دیده تردید نگاه کرد.

پی نوشت:

۱-http://khbn.ir/1MJzfQj

۲- http://khbn.ir/znTpd

۳ – خبرگذاری تسنیم، «بابا جون»، نخستین پروژه فارسی زبان سینمای اسرائیل درباره ایران، فرهنگی، سینما و تلویزیون، کد:۴۷۸۴۳۳، www.tasnimnews.com

۴- رادیو بین الملل فرانسه، باباجون: یک فیلم سینمایی اسرائیلی به زبان فارسی، کد: ۲۰۱۵۱۲۲۱، خاورمیانه، www.rfi.fr

۵- اندیشکده راهبردی تبیین،برگزیدها، تحلیل فیلم  «بابا جون» نخستین فیلم فارسی زبان سینمای رژیم صهیونیستی از منظر جنگ رسانه ای، کد: ۱۹۷۴۵، www.tabyincenter.ir.