دست‌مایه اولیه سنت ادبی کابالا، آیات و روایات، داستان‌ها و حکایات کتاب مقدس بود؛ اما در ذیل تفسیر آیات کتاب مقدس، مؤلفان، به بیان آموزه‌های سری و به‌اصطلاح پیچیده عرفانی می‌پرداختند. این تعالیم رمزآمیز در اختیار اندکی از شاگردان مستعد قرار می‌گرفت و همواره جانب احتیاط نگه داشته می‌شد تا عوام بر اسرار حروف و اعداد آگاه نگردند. مشخصه اصلی این کتب، منسوب کردن آن‌ها به انبیایی مثل ابراهیم و موسى(علیهم‌السلام) یا حکیمانی بزرگ و روحانی است تا شاید از این حربه برای باورپذیر کردن تفاسیر عرفانی یا پیش‌گویی‌های موجود در آثار، بهره‌برداری شود.

پایگاه صهیون‌پژوهی خیبر، آثار ادبی کابالا، ابتدا برای توضیح و تفسیر جنبه‌های باطنی تورات نوشته شد؛ چرا که مطالعه تورات و سعی در کشف معانی مستتر آن همواره از مهم‌ترین وظایف قوم یهود شمرده می‌شد. دست‌مایه اولیه سنت ادبی کابالا، آیات و روایات، داستان‌ها و حکایات کتاب مقدس بود؛ اما در ذیل تفسیر آیات کتاب مقدس، مؤلفان، به بیان آموزه‌های سری و به اصطلاح پیچیده عرفانی می‌پرداختند. این تعالیم رمزآمیز در اختیار اندکی از شاگردان مستعد قرار می‌گرفت و همواره جانب احتیاط نگه داشته می‌شد تا عوام بر اسرار حروف و اعداد آگاه نگردند. مشخصه اصلی این کتب، منسوب کردن آن‌ها به انبیایی مثل ابراهیم و موسى(علیهم‌السلام) یا حکیمانی بزرگ و روحانی است تا شاید از این حربه برای باورپذیر کردن تفاسیر عرفانی یا پیش‌گویی‌های موجود در آثار، بهره‌برداری شود.

تأثیر مؤلفه‌های مکتب گنوسی و فلسفه یونانی بر ادبیات کابالا

هم‌چنان که ذکر شد، تأثیر مؤلفه‌های مکتب گنوسی و فلسفه یونانی بر ادبیات کابالا بسیار عمیق بوده است. این تأثیر آن زمان آشکارتر می‌شود که فیلون اسکندرانی¹ طریقت کابالا را با آن‌چه در فلسفه یونان مطرح است، در هم آمیخت و طریقتی عارفانه و باطنی پایه‌ریزی کرد که تا آن زمان به هیچ وجه معمول نبوده است.² در فلسفه فیلون بر تعالی خداوند تأکید بیشتری می‌شد و همین اصرار بر تعالی ذات الهی، مشخصه کابالا نیز بود. علاوه بر این، اثر پذیری آثار کابالایی از آموزه‌های اوستا و حکمت مشرق زمین و به خصوص تأثیر افکار عرفا و متصوفه اسلامی بر این سنت ادبی انکار ناشدنی است.³ تا پیش از تبعید یهودیان اسپانیا، آثار ادبی طریقت کابالا، در دسترس عوام نبود. طرد و اخراج یهودیان از اسپانیا در سال ۱۴۹۲م. توجه همگان را به آثار کابالایی به‌خصوص سفر هازوهر جلب کرد. ادبیات تلفیقی کابالا که حاصل تأثیر تجربه عرفانی اقوام مختلف بر حیات دینی قوم یهود است، از این زمان در آثاری چون سفر یصیرا، سفر هاباهیر و سفر هاز وهر، کاملا نمایان شد.⁴

فاطمه مهدیه، بررسی و نقد مبانی نظری کابالیسم

پی‌نوشت:

[۱] فیلون اسکندرانی (یهودی)، که حدود ۲۵ پیش از میلاد تا ۴۰ میلادی می‌زیست، نخستین فیلسوف یهودی بود که در راه جمع و توفیق میان فلسفه و دین یهود، گام برداشته است. او کوشید تا احکام تورات را به گونه‌ای معقول و منطقی تفسیر کند.

[۲] ابراهیمی دینانی، ۱۳۸۹، ص ۱۳۱

[۳] معدى، ۲۰۰۷، صص ۴۱۸ – ٤۲۱

[۴] زرین کوب، ۱۳۸۳، ص۳۴۶

لینک کوتاه: http://khbn.ir/f2qfw