«روند سازش، کمپ دیوید اول تا کمپ دیوید دوم» عنوان بخش پایانی کتاب است. در این قسمت همچون سایر کتاب‌های مشابه مختص به این موضوع، جریانات توافقات را با برخی جزئیات کم‌تر و یا بیش‌تر مطرح می‌کند. همچنین برای آمادگی ذهنی مخاطب، نویسنده در ابتدای این قسمت تاریخچه اشغال فلسطین و بخش‌هایی از لبنان، سوریه و مصر را به شکل مختصر بیان کرده تا زیاده‌خواهی رژیم غاصب اسرائیل را نشان و علت عدم رسیدن توافق یاسر عرفات و طرف اسرائیلی را به طور ضمنی به مخاطب بفهماند.

پایگاه صهیون‌پژوهی خیبر، کتاب «از مبارزه تا مذاکره یاسر عرفات» نوشته «افسانه وفا» توسط نشر «روایت فتح»، در تاریخ ۱۳۸۳ه.ش به چاپ رسیده است. این کتاب به زندگی و فعالیت‌های سیاسی یاسر عرفات به عنوان یکی از مشهورترین مبارزان فلسطینی می‌پردازد. شخصی که با تلاش و سیاستمداری توانست گروه‌های مختلف مبارز را هماهنگ و صدای مردم فلسطین را به گوش جهانیان برساند. اگرچه در نوع عملکرد، داری نقص‌های بسیاری بود.

کتاب مورد نظر که در ۱۴۴ صفحه خلاصه شده، توانسته است بیوگرافی خوبی از شخصیت، عملکرد و بازتاب رفتار سیاسی یاسر عرفات ارائه دهد. اولین قسمت کتاب به زندگی‌نامه و روانشناسی عرفات می‌پردازد. در قسمت زندگی‌نامه، همچون سایر کتاب‌هایی که در این زمینه نوشته می‌شود، به اصل و نسب، محل زندگی و تحصیلات او پرداخته و اینکه چگونه به عرصه سیاست ورود پیدا کرد. نکته جالب این بخش در صحبت‌هایی از کشیش کاتولیکی به نام «ایاد» که عرفات هر چندوقت یکبار با او ملاقات داشت، بیان شده است. «ایاد» می‌گوید: «عرفات ساده‌لوح نبود. او به من گفت پدر، من خیلی خوب می‌دانم که ما حتی با مبارزه هم نمی‌توانیم فلسطین را پس بگیریم. اما باید بجنگیم تا به جهان بگوییم که وجود داریم. ما باید بجنگیم تا به جهان بگوییم ملت فلسطین هنوز هست. ما باید بجنگیم تا وجدان‌های مردم را بیدار کنیم. اگر نتوانیم مردم دنیا را متقاعد کنیم که آرمان ما به حق است، از دست خواهیم رفت.» جالب‌تر آن است که وقتی از همسر عرفات صحبت به میان می‌آید او را یک تازه‌مسلمان و بی‌تفاوت به آرمان‌های عرفات معرفی می‌کند.

در مرحله بعدی از نظر روانشناسی یاسر عرفات مورد بازبینی قرار می‌گیرد. او در عین آنکه فردی پرکار، پرتلاش و علاقه‌مند به آرمان‌های فلسطین است، چهره‌ای مغرور، سیاست‌مدار و بی‌اعتماد نسبت به اطرافیان خود دارد. البته این صفات و رفتار، تا حدودی با اخلاص او در مبارزات برای فلسطین منافات دارد. به طور مثال گاهی دو پهلو صحبت می‌کرد و یا به سرعت حرف خود را تغییر می‌داد، علاوه بر این در جلسه‌ای به مهمانان اسرائیلی خود گفته بود: «من مهم‌ترین شخص خاورمیانه هستم» و یا در دیدار با وزیر خارجه آلمان گفت: «من و شارون، بزرگ‌ترین ژنرال‌های تاریخ هستیم. با این تفاوت که من هیچ جنگی را نباخته‌ام». این ادعاها در حالی بود که یاسر عرفات بارها مورد سوء قصد قرار گرفته بود و به شکل معجزه‌آسایی نجات پیدا کرده بود و علاوه بر آن، او در تأمین بودجه حزب «ساف» به کشورهای عربی به شدت وابسته بود. به عبارت دقیق‌تر محتاج بود و حزب او استقلال مالی نداشت.

کتاب در بخش دوم به سراغ تاریخچه سازمان عرفات یعنی «سازمان آزادی‌بخش فلسطین» یا «ساف» می‌رود. روند این بخش از کتاب به‌گونه‌ای است که ابتدا تاریخ تشکیل حزب و افرد مؤسس آن با مختصری از زندگی‌نامه آنان را بیان می‌کند. افراد تحصیل‌‌کرده، روشنفکر و باهوشی که کتاب، علت تشکیل حزب «ساف» از سوی آنان را چنین بیان می‌کند: «دولت‌های عربی یا نمی‌خواهند و یا نمی‌توانند برای فلسطین کاری کنند، بنابراین آنان تصمیم گرفتند خودشان با عملیات نظامی علیه اسرائیل این کار را انجام دهند.»

در این قسمت کتاب وسیله هماهنگی و جذب گروه‌های مختلف فلسطینی در ساف را به مجله «فلسطیننا» نسبت می‌دهد. در پایان نیز برخی از گروه‌های مهمی که با این سازمان موافق و یا مخالف بودند مثل PFLP، DFLP، حماس، جهاد اسلامی و... را معرفی و نوع فعالیت‌های آنان و تعاملاتشان با ساف را بیان می‌کند.

«روند سازش، کمپ دیوید اول تا کمپ دیوید دوم» عنوان بخش پایانی کتاب است. در این قسمت همچون سایر کتاب‌های مشابه مختص به این موضوع، جریانات توافقات را با برخی جزئیات کم‌تر و یا بیش‌تر مطرح می‌کند. همچنین برای آمادگی ذهنی مخاطب، نویسنده در ابتدای این قسمت تاریخچه اشغال فلسطین و بخش‌هایی از لبنان، سوریه و مصر را به شکل مختصر بیان کرده تا زیاده‌خواهی رژیم غاصب اسرائیل را نشان و علت عدم رسیدن توافق یاسر عرفات و طرف اسرائیلی را به طور ضمنی به مخاطب بفهماند. نکته‌ای که در این قسمت رعایت نشده آن است که کشورهای اروپایی، شوروی سابق و به‌خصوص آمریکا را به عنوان کشورهای میانجی معرفی می‌کند که با خیرخواهی قصد ایجاد سازش و پایان درگیری میان دو طرف را دارند و در این بین تنها آمریکاست که موفق می‎شد تا حدودی این روند را تسهیل کند. درحالی که با مطالعه دقیق این برهه از تاریخ کاملاً روشن است که همین آمریکا و اروپای به ظاهر خیرخواه بودند که چنین توهفه‌ای را در دامن مردم فلسطین گذاشتند.

با همه این وجود، این مذاکرات به دلیل مشکلات داخلی فلسطین و احزاب آن، تأخیر و ناقص عمل‌کردن در توافق از سوی طرف اسرائیلی و اعتراضات مردمی اسرائیل و فلسطین نسبت به این توافقات ناکام ماند. اسرائیل هم در کمال بی‌شرمی برخلاف توافق و حکم شورای امنیت سازمان ملل، بیت‌المقدس را پایتخت خود دانست، یهودیان بیش‌تری را در غزه و کرانه باختری ساکن کرد و آوارگی و کشتار مردم مظلوم فلسطین را همچنان ادامه داد.

در پایان نیز می‌توان گفت این کتاب برای کسی که می‌خواهد با یاسر عرفات و فعالیت‌های ساف در زمان رهبری او آشنا شود، کتاب خوب و مفیدی خواهد بود.

میلاد پورعسگری

لینک کوتاه: http://khbn.ir/f7B