-
شنبه, ۱۲ مهر ۱۳۹۹، ۱۰:۲۸ ق.ظ
زمینه‌ها، عوامل و شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی متعددی در شکل‌گیری موج سوم نهضت بیداری اسلامی در منطقه و پیروزی اسلام‌گرایان در کشورهای عربی وجود دارد که بعضاً تکامل‌یافته عواملی است که به وجود آمدن موج دوم نهضت بیداری اسلامی موثر بوده است.
پایگاه صهیون‌پژوهی خیبر، «نهضت بیداری اسلامی» کتابی در زمینه کشورهای اسلامی، انقلاب‌ها و دگرگونی‌های موجود می‌پردازد که توسط مجید صفاتاج به عرصه قلم و به دست انتشارات آفاق روشن بیداری به چاپ رسید.
مقدمه کتاب
بیداری اسلامی پدیده‌ای فراگیر است که مقارن با حرکت استعمارگرانه غرب یک سو و عقب‌ماندگی مسلمانان در حوزه علمی از سوی دیگر، توسط برخی نخبگان جهان اسلام کلید زده شد و کم‌کم به توده‌های مردم در بعضی کشورهای اسلامی سرایت کرد. رهبران این جریان دو هدف «بازگشت به اسلام و احیای ارزش‌های اسلامی» را مورد توجه قرار داده بودند.
فصل اول: وضعیت نهضت بیداری پیش از انقلاب
پژوهندگان در این زمینه به عوامل تاثیرگذار قبل از انقلاب پرداخته‌اند که می‌توان به استاد شهید مطهری اشاره نمود که در کتاب (نهضت‌های اسلامی در صد سال اخیر) می‌نویسد: «از حدود نیمه دوم قرن سیزدهم اسلامی و نوزدهم مسیحی جنبشی اصلاحی در جهان اسلام آغاز شده است که شامل ایران، مصر، سوریه، لبنان، شمال آفریقا، ترکیه، افغانستان و هندوستان می‌شود.
در این کشور‌ها کم و بیش داعیه‌داران اصلاحی پیدا شدند و اندیشه اصلاحی عرضه کردند. این جنبش‌ها به دنبال رکوردی چند قرنی رخ داده و تا حدی واکنش به هجوم استعمار سیاسی، اقتصادی و فرهنگی غرب بوده‌اند و نوعی بیدارسازی و رنسانس (تجدید حیات) در جهان اسلام به شمار می‌روند.»
فصل دوم: انقلاب اسلامی ایران احیاگر بیداری اسلامی
در این فصل به مطالبی در شرح جنبش‌هایی که پس از انقلاب رشد یافتند، یا ایجاد و به ثمر رسیدند، می‌پردازد. در میان کاروان مصلحان دینی و عدالت‌خواهان، کسانی بودند که می‌توانستند کاروان خویش را به منزل مقصود برسانند و بازگشت خویش به فطرت الهی انسان‌ها و بیداری اسلامی در جامعه مسلمانان احیا کنند.
ماهیت انقلاب اسلامی سبب شد تا این نظام دارای ویژگیهای خاص و منحصر به فردی باشد که در ابعاد بین‌المللی از دیگر انقلاب‌ها و نظام‌های سیاسی جهان متمایز و تاثیرگذار باشد و در مقابل سیاست‌های نظام سلطه جهانی در کنار مردم مسلمان منطقه از یک سو و در کل جهان فراگیر شود.
نگاه انقلاب اسلامی مبتنی بر فطرت الهی انسان‌ها و بینشی جهانی به همه مستضعفین جهان به ویژه مسلمانان را مورد خطاب قرار می‌دهد. دکتر فتحی شقاقی – رهبر شهید جنبش جهاد اسلامی فلسطین – درباره الهام‌بخشی انقلاب اسلامی می‌گوید: «تاثیر انقلاب اسلامی به رهبری امام فقید(ره) در فلسطین قوی‌تر از هر مکان دیگر بود؛ زیرا مسلمانان فلسطین تحت اشغال وحشیانه صهیونیست‌ها ناامیدتر و فروپاشیده‌تر از هر ملل مسلمان دیگر بودند. امام خمینی(ره) آمد تا به آنها امید بدهد و تاکید کند که دگر بار امت می‌تواند با الهام‌گیری به پاخیزد. اسلام می‌تواند پیروز شود و حکومت خود را برقرار سازد.»
فصل سوم: موج دوم نهضت بیداری اسلامی
موج دوم بیداری اسلامی با زمینه‌هایی همچون پایان جنگ هشت ساله، فروپاشی شوروی و پایان جنگ سرد، پیدایش چندی از کشورهای اسلامی نوپا، هنجارسازی مبارزه با تروریسم در غرب، رسانه‌های فرامرزی در جهان اسلام، مطرح شدن اسلام به عنوان یک اسلوب سیاسی قدرتمند و در نهایت شروع به روند مذاکرات صلح بین کشورهای مسلمان در غرب آسیا موجب ایجاد موج دوم بیداری اسلامی شد.
جنبش‌های اسلامی موج دوم دارای ویژگی‌هایی از جمله اینکه اکثر جنبش‌های اسلامی که برآیند جریان‌های اسلام‌گرا هستند، بر اصول بنیادین اسلام تاکید و سعی در اجرای آن دارند. در امور مشترکی که ریشه در سنت قرآن دارد، هم عقیده‌اند. ایستادگی در مقابل غرب، محو صهیونیست‌ها و مبارزه با حاکمان غیرمردمی سه مؤلفه اساسی اسلام‌گرایان در جغرافیای مبارزه است که با گفتمان سیاسی اسلام به آن می‌پردازند.
فصل چهارم: موج سوم نهضت بیداری اسلامی
پس از رشد تدریجی اسلام‌گرایی در غرب آسیا و الگوگیری از انقلاب کبیر اسلامی ایران موج سوم نهضت بیداری اسلامی با هدف تغییر نظام و ساختار سیاسی حکومت‌های وابسته و دست‌نشانده غرب در بعضی کشورهای عربی منطقه، با یک جرقه از تونس آغاز شد.
سپس تبدیل به موجی گردید که پس از مدت زمان اندکی دیگر کشورهای عربی منطقه را در نوردید و نظام‌های سیاسی مصر، لیبی و یمن را ساقط کرد و رژیم‌های عربی وابسته و دیکتاتور منطقه را در معرض فروپاشی قرار داد.
زمینه‌ها، عوامل و شرایط سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی متعددی در شکل‌گیری موج سوم نهضت بیداری اسلامی در منطقه و پیروزی اسلام‌گرایان در کشورهای عربی وجود دارد که بعضی از آنها ریشه در گذشته داشته و تکامل‌یافته زمینه‌ها، شرایط و عوامل مؤثر در شکل‌گیری موج دوم نهضت بیداری اسلامی بوده و بعضی دیگر متأخر و حادث می‌باشد.
خبرنگار: حیدر احمدی
لینک کوتاه: http://khbn.ir/zXTKN3R