منافع ملی یک کشور، فقط در مرزهای جغرافیایی آن محدود نمی‌شود. لذا دولت‌ها به میزان هزینه‌هایی که در کشورهای دیگر مبذول می‌دارند، از توان و قدرت تصمیم‌گیری و تأثیرگذاری بیشتری نیز در آینده آن کشور و معادلات منطقه‌ای برخوردار می‌باشند.

پایگاه صهیون‌پژوهی خیبر، مدت زمانی است که در جامعه اسلامی ایران توسط ابزارهای رسانه‌ای و دستگاه‌های تبلیغاتی غرب و نظام سلطه جهانی تبلیغ می‌شود که با توجه به اوضاع نابسامان اقتصادی مردم ایران و تورم فزاینده‌ای که در آن وجود دارد چرا جمهوری اسلامی ایران با وجود اینگونه مشکلات خود به مردم فلسطین کمک مالی و حتی از نهضت آن حمایت تسلیحاتی می‌کند. القاء این نوع تبلیغات به مردم ایران هر چند هدفی جز تأمین امنیت پایدار رژیم جعلی صهیونیستی و تداوم سیاست‌های توسعه‌طلبانه تروریستی و تجاوزکارانه این رژیم در منطقه از سوی نظام سلطه جهانی و جلوگیری از پیام جهانی انقلاب اسلامی ایران در بیداری ملل مسلمان منطقه ندارد، اما بر بخشی از مردم ناآگاه به مسائل منطقه و یا جریان‌های سیاسی غرب‌گرا در ایران تأثیراتی داشته است.

به جهت تبیین و توضیح این مسئله از «دکتر مجید صفاتاج» نویسنده، پژوهشگر، مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل خاورمیانه درخواست کردیم ایشان به عنوان یکی از پژوهشگران مطرح «مسئله فلسطین» زمانی را به ما اختصاص بدهند تا در رابطه با موضوعات مطرح شده گفت‌وگویی داشته باشیم؛ ایشان نیز در کمال تواضع درخواست ما را پذیرفتند و کمال همکاری را با پایگاه صهیون‌پژوهی خیبر داشتند. مصاحبه پیش‌رو یکی از نتایج گفت‌وگوهای این پایگاه با استاد مجید صفاتاج می‌باشد. (این مصاحبه پیش از سال 1399 انجام شده و در تاریخ فعلی بازنشر شده است).

خیبر: به نظر شما دولت در جمهوری اسلامی ایران با وجود مسئولیت‌ها و مشکلات فراوان درونی نظام آیا موظف است وقت، فکر و هزینه خود را در مسائلی مانند موضوع فلسطین صرف کند؟

وجود پاره‌ای از مشکلات و معضلات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و… در سطح کشور، امری واقعی و غیرقابل انکار است که برای برون‌رفت از این وضعیت و دستیابی به وضعیت مطلوب‌تر، تلاش‌های مضاعفی لازم است.

در کنار واقعیت فوق، باید واقعیت دیگری را نیز در نظر گرفت و آن توجه به سایر مسئولیت‌های دینی و ملی دولت و نظام اسلامی است. به عبارت دیگر حیطه و گسترة وظایف و مسئولیت‌های دولت‌ها، فقط در درون مرزهای آن کشور محدود نمی‌شود؛ بلکه دولت‌ها جهت دستیابی به اهداف خود در سطح داخلی و بین‌المللی (از قبیل تأمین امنیت و منافع ملی و تحقق آرمان‌های ایدئولوژیک) ناچارند تا محدوده عملکرد و اقدامات خود را به بیرون از مرزهای بین‌المللی گسترش داده و در عرصه معادلات و رقابت‌های بین‌الملل شرکت فعال داشته باشند.

امروزه به دلیل گسترش ارتباطات و تکنولوژی، جهانی شدن اقتصاد و… که مرزهای ملی کشورها را درنوردیده است دیگر نمی‌توان حیطه عملکرد و وظایف دولت‌ها را در محدودة مرزهای آن کشور، تعریف نمود؛ بلکه بر عکس دولتی از توانایی بیشتر در سامان‌دادن به مسائل داخلی و تأمین امنیت و رفاه در سطح جامعه و تعقیب آرمان‌های ایدئولوژیک خود، بهره‌مندتر است که به صورت فعال در مناسبات، معادلات و رقابت‌های بین‌المللی حضور داشته باشد و در چارچوب اصول سیاست خارجی خویش، نقش مؤثری را در تأثیرگذاری بر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی ایفا کند و از موقعیت‌ها و فرصت‌های بین‌الملل، به بهترین نحو جهت پیشبرد اهداف سیاست خارجی خود استفاده نماید.

دولت‌ها جهت تحقق اهداف سیاست خارجی خود، از ابزارها و تکنیک‌های گوناگونی بهره می‌گیرند؛ ابزارهایی نظیر دیپلماسی، حربه‌های اقتصادی، نظامی و فرهنگی و استفاده صحیح و به موقع از این تکنیک‌ها، در میزان موفقیت واحدهای سیاسی بسیار مؤثر است.

درسطح بین‌الملل، سیاست خارجی کشوری موفق‌تر و از توانایی بیشتری در پیشبرد اهداف بین‌المللی و تـأمین منافع ملی خود برخوردارتر است که از توانایی بیشتری در کاربرد تمامی این ابزارها، برخوردار باشد و در موقع نیاز جهت دسترسی به اهداف خود، از آن‌ها بهره گیرد.

خیبر: با توجه به سخنان حضرتعالی حمایت از فلسطین یک مسئولیت و وظیفه بین‌المللی است. آیا دولت موظف است این موضوع را در تمام جوانب پوشش بدهد؟

بخشی از این حمایت‌ها (مانند مواد غذایی، دارو، پوشاک و…) در شرایط فعلی، حیاتی بوده و از مسئولیت‌های فراملی دولت اسلامی محسوب می‌شود.

با توجه به نیازهای ضروری و حیاتی مردم فلسطین و امکانات نسبتاً خوب کشورمان، کمک‌ها محدود بوده و تأثیر منفی در روند آبادانی و حل مشکلات اقتصادی و معیشتی ما بر جای نمی‌گذارد. به علاوه نتایج مثبتی را در کوتاه مدت و طولانی مدت، در سطح منطقه‌ای و بین‌الملل، برای کشورمان به ارمغان می‌آورد. میزان کمک‌ها وقتی در سطح افراد نگریسته شود، زیاد به چشم می‌آید (مثلاً صد کامیون)؛ اما همین میزان در سطح کلان بسیار اندک است، یعنی، ارزش مادی آن کمک‌ها برای آحاد ملت، رقم بزرگی است؛ ولی در سطح یک کشور یک رقم جزئی است که اگر بخواهند همان میزان کمک را در داخل بین همه مردم آن کشور تقسیم کنند، بسیار ناچیز است.

خیبر: با وجود فشارهای اقتصادی بسیاری که هم ‌اکنون وجود دارد آیا این مواضع همچنان باقی می‌مانند؟

فشارها و مشکلات جامعه هراندازه زیاد باشد، در برابر وضعیت پیش آمده برای برادران و خواهران آواره فلسطینی و… اصلاً قابل قیاس نیست.

مسلمین امت واحده و دارای سرنوشت مشترکی‌اند. استعمارگران همواره در پی جداسازی و تفرقه میان ملت‌های مسلمان‌اند تا از این رهگذر، سلطه خود را بر جهان اسلام بیشتر استوار سازند. بنابراین اگر ما دست از یاری برادران مظلوم مسلمان خود برداریم، در واقع به پاره‌سازی امت واحد اسلامی - که هدف دشمنان است - کمک کرده‌ایم.

بر اساس روایات اسلامی، همان‌طور که کمک‌های فردی موجب افزایش نعمت و برکات الهی است، کمک‌های اجتماعی نیز چنین است. از سوی دیگر کمک و حمایت مالی از مردم مظلوم جهان مختص جمهوری اسلامی ایران نیست، کما اینکه ایران در آمار و رتبه‌بندی کمک مالی به فلسطین در ردة بیستمین کشورهای جهان است؛ امروزه در تمام جهان سرمایه‌هایی برای کمک به جوامع محروم اختصاص داده می‌شود و در این حرکت انسان‌دوستانه مسلمانان و جمهوری اسلامی، باید جلودار باشند.

خیبر: حمایت از مردم فلسطین چه اثر مثبت و ملموسی در منافع ملی ما دارد؟

انجام حمایت‌های اقتصادی، سیاسی و تبلیغاتی در حد وسع و توان از ملت‌های مسلمان دیگر - خصوصاً فلسطین - نه تنها با منافع ملی ما تعارض ندارد، بلکه در راستای تأمین منافع ملی ایران به حساب می‌آید؛ زیرا:

اولاً، منافع ملی یک کشور، فقط در مرزهای جغرافیایی آن محدود نمی‌شود. لذا دولت‌ها به میزان هزینه‌هایی که در کشورهای دیگر مبذول می‌دارند، از توان و قدرت تصمیم‌گیری و تأثیرگذاری بیشتری نیز در آینده آن کشور و معادلات منطقه‌ای برخوردار می‌باشند.

ثانیاً، حفظ موجودیت، استقلال و تمامیت ارضی و امنیتی ملی کشور که از عناصر کلیدی و حیاتی تشکیل‌دهنده منافع ملی است، نیازمند صرف چنین هزینه‌ها و کمک به ملت‌هایی است که در خط اول مبارزه با دشمنان ما قرار دارند. واقعیت آن است که مردم مظلوم و مبارز فلسطین، از ما نیز دفاع می‌کنند و ما کم‌ترین وظیفه خود (تدارکات و پشتیبانی) را انجام می‌دهیم. رهبر فرزانه انقلاب در دیدار با فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فرمود: «اگر صهیونیست‌های افزون‌طلب، گرفتار انتفاضه نبودند، بدون تردید برای سیطره بر مصر و سوریه و لبنان و دیگر کشورهای خاورمیانه وارد عمل می‌شوند.»^[۱]

هسته‌های مقاومت و نهضت‌های آزادی‌بخش در سراسر جهان اسلام، به عنوان یکی از مهم‌ترین اهرم‌های قدرت برای جمهوری اسلامی است که ابرقدرت‌ها را ترسانده و موجب بازدارندگی آن‌ها از عملی‌کردن اقدامات امپریالیستی آنان می‌گردد و کمک به این مردم مبارز، به معنای استحکام‌بخشیدن به سنگرهای دفاعی خود است.

آینده‌نگری و تأمین منافع بلند مدت، خود بهترین دلیل بر انجام چنین اقداماتی است؛ زیرا آرمان‌ها و اهداف توسعه‌طلبانه رژیم صهیونیستی، هرگز به فلسطین محدود نیست؛ بلکه آنان آرزوی سیطره بر جهان اسلام و خصوصا ام‌القرای آن (جمهوری اسلامی ایران) را در سر می‌پروراند. در نتیجه حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از فلسطین یکپارچگی ما را بهتر حفظ می‌کند و قدرت جمعی ما را بر دشمنان افزون می‌سازد و برای مصونیت خود ما از خطرات دشمن مفید است.

ارسال این قبیل کمک‌ها مختص ایران نیست؛ بلکه کشورهای بزرگ جهان (مانند آمریکا) به رغم وجود بسیار مشکلات داخلی، باز هم در جهت اهداف و منافع نامشروع خود، کمک‌های بسیار زیادی را به اسرائیل - که واقعاً هیچ بهره‌ای برای ملت آمریکا ندارد - ارسال می‌نمایند. حال آیا رواست که کشورهای اسلامی از انجام کم‌ترین وظایف دینی و انسانی خود در قبال مشکلات مردم فلسطین و سایر جهان اسلام دریغ ورزند؟

از طرف دیگر با توجه به واقعیاتی چند از قبیل وجود مرزبندی‌های بین‌المللی، حفظ و تقویت نظام جمهوری اسلامی ایران، ارائه الگویی نمونه بر اساس اصول و ارزش‌های اسلامی و…توجه به نیازهای داخلی نیز حائز اهمیت است. حال اگر زمانی بین نیازهای داخلی و خارجی، تزاحم به وجود آمد؛ رعایت اصول اهم و مهم، ضروری می‌نماید؛ مثلاً اگر در کشورهای دیگر، مسلمانانی نیازمند به ضروری‌ترین نیازهای حیاتی (از قبیل غذا، دارو، پوشاک و…) باشند؛ بدون شک نمی‌توان نیازمندی‌های غیر حیاتی و کم‌اهمیت‌تر داخلی را اولویت داد؛ چون مسأله زندگی و حفظ جان مسلمانان در میان است.

به بیان دیگر، حاکم اسلامی با کمک گرفتن از متخصصان و کارشناسان و با درک شرایط و مقتضیات زمانی و مکانی، باید مشخص کند که اولویت با رفع نیازهای داخلی است و یا نیازهای خارجی یا اینکه نسبت به هر یک، چه مقدار باید اهتمام ورزید و برای آن سرمایه‌گذاری کرد.

از دیگر سو مردم ما که با واقعیات و الزامات جهانی، روش‌های پیشبرد اهداف سیاست خارجی و تأمین امنیت و منافع ملی و… آشنایی دارند و از همه مهم‌تر وفاداری عمیقی به تعهدات دینی دارند مثبت بودن اعطای چنین کمک‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها را تصدیق می‌کنند و در این زمینه همکاری و مساعدت جدی با دولت به عمل می‌آورند. بنابراین در ضمن تلاش جدی برای رفع مشکلات داخلی، باید توجه داشت که این قبیل مشکلات و معضلات، نمی‌تواند توجیه‌کننده کناره‌گیری و بی‌توجهی ایران، از وضعیت نابسامان سایر مسلمانان و اهداف سیاست خارجی خود باشد؛ بلکه همراه با انجام وظیفه برون‌مرزی خود، باید به حل مشکلات درون نیز پرداخت.

تهیه و تنظیم: مجید رحیمی

پی‌نوشت:

[۱]  دیدار فرماندهان سپاه با فرمانده کل قوا ۲۴/۶/۱۳۸۲

لینک کوتاه: http://khbn.ir/RngD