تاریخچه جادوگری نزد یهودیان به زمان اقامت ایشان در مصر و پس از آن همسایگی با کنعانیان و بابلیان باز می‌گردد. از رهگذر معاشرت با اقوام گوناگون در ادوار مختلف، اندوخته‌های غیبی و جادویی ایشان افزون گردید.

پایگاه صهیون‌پژوهی خیبر؛ در اندیشه پیروان کابالا آن گاه که حلولی به جای تجلی، نشست، سحر و جادو نیز جایگزین معجزه شد از این رو آثار مخرب این اندیشه، یعنی اعتقاد به جادو امروزه فراتر از قوم یهود تمام جوامع بشری را تهدید می‌کند. هر چند تورات در آیات متعددی سحر و جادو را نکوهش کرده و جادوگری را کاری پلید و ناپاک دانسته، در سطور عهد عتیق، نشانه‌هایی دال بر پذیرش و تایید جادو گری به عنوان وسیله‌ای برای پیشگویی آینده و ارتباط با ارواح می‌توان یافت.(1)

یهودیان همواره عادت داشته‌اند به جای تفکر در مسایل ژرف و سعادت بشری، توجه خود را به پیشگویی‌ها و آینده نگری‌ها معطوف کنند که منشأ آن یا چرخش ستارگان و ادوار فلکی بوده یا سحر و جادویی که در نتیجه حشر و نشر با اقوام گوناگون در طول تاریخ، سینه به سینه همچون گنجینه‌ای آن را در بین خود حفظ کرده‌اند پیش‌گویی‌های ایشان البته در بیشتر موارد با کتاب مقدس به خصوص جملات سفر دانیال مستند می‌شود و فضای فکری را ایجاد می‌کند که در آن علاقه و اشتیاق به سحر و جادو بیشتر شده و این علم را منشأ آثار می‌داند.

نزد این قوم، حاکمیت بر انسان، طبیعت و سنت‌های الهی، از راهی به جز سحر و جادو امکان پذیر نیست. از دیدگاه ایشان با روش‌های جادویی می‌توان در طبیعت تصرف کرد و بر جهان و حتی تقدیر الهی سلطه یافت.

تاریخچه جادوگری نزد یهودیان

تاریخچه جادوگری نزد یهودیان به زمان اقامت ایشان در مصر[۲] و پس از آن همسایگی با کنعانیان و بابلیان باز می‌گردد. از رهگذر معاشرت با اقوام گوناگون در ادوار مختلف، اندوخته‌های غیبی و جادویی ایشان افزون گردید. پس از ویرانی معبد دوم که ربی‌های منتخب، جایگزین روحانیان قربانی گذار شدند و مراسم قربانی را بر عهده گرفتند، وردهای جادویی و روش‌های نیایش ایشان از دید عموم، باعث کنترل رویدادها می‌شد.

ربی‌های دوره باستان به مرور عقایدی را پدید آوردند که به تدریج وارد قلمرو جادو و نوشته‌های جادویی شد. ایشان در نظامی اعتمادی که تصور می‌شد شیاطین بر سرنوشت و دارایی انسان‌ها تأثیر می‌گذارند، اوراد، سحرها و افسون‌هایی برای علاقه‌مندان به کسب ثروت و سلامتی می‌نوشتند.

پیدایش تورات شفاهی در برابر تورات مکتوب، که بعدها به تورات باطنی ملقب شد، از علل دیگر رواج علوم غریبه در بین یهودیان بود؛ زیرا فقط کسانی می‌توانستند به درک تورات باطنی نایل شوند که توانایی‌های خاصی در تفسیر داشته باشند. تفسیر تورات شفاهی زمینه دست یابی به صیغه‌ها و اوراد جادویی را فراهم آورد.(3)

طریقت کابالا در حوزه علوم باطنی و حرکت‌های سری و مرموز همواره پیشگام قوم خود بوده است. به اعتقاد ایشان جادوگری، یعنی استفاده از نیروهای پنهان بالاتر، برای اداره کردن مردم، به ترتیبی که آنچه می‌خواهیم به دست آوریم.

برای ارتباط با نیروهای سری و مرموز در طبیعت نیاز به آموزش‌های کابالا است؛ زیرا تعالیم کابالا طبیعت درونی افراد را تغییر می‌دهد و ایشان را برای ارتباط با نیروهای بالاتر آماده می کند.[۴] آموزه های باطنی در این طریقت که نهایتا به گسترش خرافه و علوم غریبه در بین ایشان ختم شد، منشأیی جز کتاب مقدس ندارد. باورهای کابالایی در مورد متن کتاب مقدس بهترین شاهد برای ادعای ماست.

حروف عبری مخازن نیروی الهی

طبق باور تابعان کابالا، حروف عبری که متون مقدس با آنها نوشته شده است، علایمی نیستند که صرفا برای تألیف و ضبط وقایع و افکار به وسیله بشر اختراع شده باشد، بلکه این حروف مخازن نیروی الهی هستند.

به باور تابعان کابالا، نظام خلقت بر اساس ادغام عدد و حروف به وجود آمده است. کتاب سفر بصیرا یا کتاب خلقت، سرشار از عددگرایی و حروف گرایی است. این کتاب، آفرینش جهان را بر خلاف کتاب مقدس از طریق عدد و حروف می داند. حروف که هم در عالم معنوی و هم عالم مادی سهیم هستند، نقش خود را بر هر چیز باقی می گذارند. خداوند با آمیختن و ترکیب حروف، گونه های بی شمار روح هر شکل و هیئتی را آفریده و نام متعال و ناگفتنی خود را بر اساس آنها بنا نهاده است.

طبق متن کتاب خلقت، انسان از طریق کلمه و مکتوب می تواند در نهانی ترین رازهای آسمانی نفوذ کند و با کلمات و نشانه ها اعجاز بیافریند.[۷] کتاب خلقت، علاوه بر مباحث مربوط به حروف و عدد، با قلمرو وسیع ستاره بینی و کیهان شناسی، بی‌شک تفسیری کابالیستی جست و جو در معنای غایی عالم و کاربرد آن در زندگی انسان بر کره خاکی است.

با توجه به اهمیت حروف عبری در کتاب سفر یصیرا، جادوی حروف عبری در کابالا اهمیت خاصی پیدا کرد. حروف عبری به صورت ابجد در نوشتن برخی تعویذها و طلسم ها به کار می رفت. نوشتن این گونه تعویذها با حروف ابجد و نگهداری آن نزد هر یهودی هنوز هم در بین ایشان مرسوم است. ستاره داود نیز از اسرار رمزی و جادویی برکنار نمانده و در بین یهودیان از قداست ویژه ای برخوردار می باشد.

دامنه خرافه گرایی در میان باورمندان به کابالا آنقدر بالا گرفت که ایشان برای آن که شیطان از محتوای برخی بخش‌های تورات شفاهی آگاه نشود، به اختصار روی آوردند؛ بدان معنی که عبارتی از تورات را با کلمه ای تلفظ می‌کردند که متشکل از حروف اول هر کلمه از عبارت بود و یا معادل عددی آن را به کار می‌بردند.

آموزه‌های کابالا به تدریج بر باورهای قوم یهود چنان موثر افتاد که ایمان به فرشتگان دیگر، ایمان به غیب و مرزهای ذات انسان نبود؛ بلکه ایمان به ارواحی بود که می توان به آنها رشوه داد و آنان را به خدمت گرفت. شیاطین نیز نیروهایی شدند که انسان می‌توانست با تلاوت دعا به زبان آرامی آنها را فریب دهد. برخی اوامر و نواهی، مضمون اخلاقی و دینی خود را از دست دادند و به منزله آدابی جادویی نگریسته شدند.

در جنبش حسیدیم این رویکردها به اوج خود رسید؛ به گونه‌ای که صدیق توانست با انجام برخی شعائر و حرکات، اراده الهی را تغییر دهد و برای سعادتمند شدن پیروانش به آنها حواله مغفرت بفروشد. با پیدایش جنبش شبتای زوی، جادوگری تماما جایگزین دین شد و رقعه ها و تعویذهای جادویی به محور عبادت مبدل گردید. رهبران یهودی از اواخر قرن هفدهم دریافتند که این اعمال، تجارتی سودمند برای آنهاست.(8)

امروزه پیشگویی و آینده نگری در باب آخرالزمان و سرنوشت خیر و شر، از جمله مباحثی است که با تکیه بر علوم غریبه یهودیان و پیروان کابالا در قالب فیلم، رمان و بازیهای رایانه‌ای و… بخش وسیعی از افکار جوامع بشری را تحت سیطره خود در آورده است.

پیش گویی‌های طبیب و منجم یهودی «نوسترآداموس» که در قرن شانزدهم تحت تاثیر طریقت کابالا به سحر و نجوم روی آورد، در دهه‌های اخیر دست مایه پیش‌گویی‌های جدی در باب پایان جهان شده است.

انتهای پیام/

پی‌نوشت؛

1 - اول سموئیل / ۲۸

2 - یحیی، ۱۳۸۹، ص۴۰

3 - معدی، ۲۰۰۷، ص ۱۷۶، المسیری، ۱۳۷۲- ۱۳۸۴ ، ص ۲۰۴

4 - کوسنک، بی تا، ص ۵

5 - سلیگمن، ۱۳۷۷، ص ۵۳۴

6 - همان، صص ۵۳۵-۵۳۸

7 - همان، ص ۵۴۷

8 - معدی، ۲۰۰۷، صص ۱۷۶- ۱۷۷