خیبر

 

پایگاه صهیون‌پزوهی خیبر، بعد از سال ۱۹۴۸م و اشغال فلسطین توسط رژیم غاصب صهیونیستی، فلسطین به دو قسمت کرانه باختری واقع در شرق و غزه در جنوب غربی تقسیم شد. منطقه غزه تا پیش از سال ۲۰۰۵م تحت کنترل نظامیان اسرائیلی بود و حتی چند شهرک اسرائیلی در این منطقه وجود داشت که بعدها به دلیل مقاومت مردم، این منطقه را تخلیه کردند.

غزه با توجه به جمعیت یک میلیون و هشتصد هزار نفری و محدودیت أرضی، متراکم‌ترین منطقه مسکونی جهان محسوب می‌شود. با این تراکم جمعیت و تحریم‌های اقتصادی نوار غزه با بحران اقتصادی شدیدی دست و پنجه نرم می‌کند. رئیس کمیته مردمی مقابله با محاصره نواره غزه اعلام کرد: «رژیم صهیونیستی با محاصره غزه ۳۰۰ میلیون دلار به اقتصاد منطقه در ۲۰۱۸م خسارت وارد کرده است. نرخ بیکاری به ۶۵% رسیده و نقدینگی کاهش یافته و این بحران باعث شده تا کارخانه‌ها، کارگاه‌ها و مراکز تجاری تعطیل شوند. شرایط به قدری وخیم است که بانک جهانی اقتصاد، ضمن گزارشی اعلام کرد: «غزه وارد مرحله فروپاشی شده است».^۱

این تحریم اقتصادی تنها بر وضعیت معیشتی مردم اثر منفی نداشته بلکه بخش درمان و دارو را نیز دربرگرفته است. با تحریم اقتصادی و محاصره غزه مشکل تهیه دارو و سوخت جدی‌تر شده و در اکثر اوغات برق نوار غزه قطع و بیمارستان‌ها برای انجام امور خود و استفاده از دستگاه‌ها نیازمند برق هستند. بنابراین برای تامین برق مورد نیاز از موتورهای برق نیازمن به سوخت فسیلی استفاده می‌کنند. «اشرف قدرت»، سخنگوی وزارت بهداشت طی مصاحبه‌ای خاطرنشان کرد، بیمارستان «بیت حانون» در حال حاضر با یک موتور برق کوچک به فعالیت خود ادامه می‌دهد تا بتواند حداقل خدمات خود را ارائه دهد. این بحران بی‌سابقه باعث شده است که خدمات بهداشتی در وضعیت سخت و دشواری به مردم ارائه شود.^۲

مشکل دیگری که وزیر بهداشت در این رابطه عنوان کرد آن بود که برخی از بیماران برای درمان، به خروج از غزه نیازمندند و در صورت عدم تحقق این امر جان خود را از دست خواهند داد. به طور مثال در سال ۲۰۱۷م ۲۴ بیمار به دلیل عدم دریافت دارو و ممناعت رژیم صهیونیستی از خروج این افراد، جان خود را از دست دادند.^۳

از طرف دیگر بحران سوخت باعث شده تا جان ۸۰۰ بیمار کلیوی، بیمارانی که احتیاج به مراقبت ویژه یا آزمایش و یا خون دهی دارند با خطر مواجه شوند. علاوه بر این حدود ۴۰ اتاق عمل وجود دارد که در روز ۲۵۰ عمل انجام می‌دهند که در پی کاهش سوخت با مشکل جدی مواجه شده‌اند.^۴

حاکمیت سیاسی و تاثیر آن بر غزه

اما درباره حزب حاکم بر فلسطین می‌توان گفت در انتخابات پارلمان ۲۰۰۶م اکثر کرسی‌ها توسط حزب حماس تصاحب و «اسماعیل هنیه» به نخست وزیر ‌رسید. اما بعد از مدتی او با «محمود عباس» رئیس دولت خودگردان دچار اختلاف شد. به همین دلیل محمود عباس، اسماعیل هنیه را برکنار و دولت موقت را تشکیل می‌دهد. به طور قطع می‌توان گفت اختلاف این دو نفر، به دلیل نوع تفکر حزبی است که آن دو به آن تعلق دارند. محمود عباس به حزب فتح یا همان ساف تعلق دارد که بنا را بر سازش و تساهل با رژیم اسرائیل گذاشته و اما اسماعیل هنیه به حزب حماس وابسته است که به شدت مخالف هرگونه سازش و همکاری با این رژیم است.

عقیده حماس منشاء اصلی اختلاف

جنبش حماس بر اساس اسلام شکل گرفته در حالی که سایر احزاب فلسطینی با انگیزه هایی مثل «مبارزه علیه اشغالگری»، «پیکار ناسیونالیستی»، «پیکار سوسیالیستی» و مواردی از این قبیل راه اندازی شده‌اند. به عقیده آنان چشم پوشی از هر بخش فلسطین، چشم پوشی از بخش‌هایی از دین است. چرا که آن‌ها باور دارند این آتش تهاجم که در فلسطین زبانه می‌کشد با هدف ویران کردن همه سرزمین‌های اسلامی بر پا شده است.

در واقع آنها با استناد به همین اصل، هرگونه راه حلی که منجر به واگذاری بخشی از فلسطین به اسرائیل شود، مخالف‌اند. چرا که این امر به معنی تایید عملیات متجاوزانه و جنایات آن‌هاست که نتیجه آن مشروعیت بخشیدن به حضور اسرائیلی‌ها در این خاک و سرزمین است.

به همین دلیل حماس با پیمان اسلو، صلح مادرید و نشست سران عرب مخالفت می‌کند. چون هیچ یک از بندهای قراردادها حقوق مشروع این ملت را تحقق نمی‌بخشد. به طور مثال در مواد قرار داد صلح مادرید استقلال، تعیین سرنوشت و بازگشت آوارگان فلسطینی مورد توجه قرار نگرفته و تنها به افراد ساکن در فلسطین پرداخته بود. از این رو استراتژی کلان حماس در مدریت مناقشه شامل اسلامی کردن جامعه فلسطینی، جهاد و مقاومت مسلحانه علیه اشغالگران با هدف آزاد سازی خاک فلسطین  و پشتیبانی از وحدت ملی می‌شود.

این حزب اگرچه از اخوان المسلمین الهام گرفته اما این جنبش دیدگاه سیاسی و تجربه اخوان المسلمین را متحول کرده و با مقتضیات فعلی جامعه فلسطین هماهنگ شده است. علاوه بر این، رهبران فکری این جریان با امام (ره) و اندیشه‌های انقلاب اسلامی آشنایی داشته و از آن متأثر هستند.

از این روی شما می‌بینید در ۲۰۰۷م غزه صحنه درگیری و اختلاف دو حزب حماس و فتح شده و حماس با پیروزی بر نیروهای خود گردان، آنان را از غزه بیرون، کنترل منطقه را دست گرفته و تشکیل دولت می‌دهد. از طرف دیگر بلافاصله بعد از پیروزی حماس، محاصره همه جانبه غزه و تحریم اقتصادی رژیم غاصب اسرائیل آغاز می‌شود که همچنان نیز ادامه دارد.^۵

به عبارتی ورود کالاها از پنج گذرگاه در مرز اسرائیل و گذرگاه «رفح» در جنوب غزه(هم مرز با مصر) بسته شد. فشاری که تا کنون نیز ادامه دارد و باعث شده تا نرخ بی کاری، تورم و فقر افزایش یابد. در مقابل حزب حماس نیز برای مبارزه با این تحریم‌ها و تسلیم نشدن، اقدام به احداث تونل‌های مخفی به مصر کردند تا بتوانند از حجم این تحریم‌ها بکاهند و تسلیم خواسته‌های اسرائیل نشوند.

جنگ ۲۲ روزه(۲۰۰۸-۲۰۰۹)

این پیروزی آن قدر هم طول نکشید، به دلیل اختلاف شدید این حزب با رژیم اسرائیل در ۲۷ دسامبر ۲۰۰۸م جنگ ۲۲روزه غزه شروع شد. جنگی که با هدف حذف حماس و تصرف غزه صورت گرفت و در آن از سلاح های ممنوعه مثل بمب فسفری بکار رفت. در این بین یک فاجعه انسانی رخ می‌دهد، حدود ۷۰۰۰ فلسطینی به خاک و خون کشیده می‌شوند. اگرچه اسرائیل  تلاش کرد برای مخفی کردن جنایات خود از ورود خبرنگاران و رسانه‌ها به غزه جلوگیری کند، ولی جنگ ۲۲ روزه و جنایت گسترده آنان باعث شد تا هم صدای مظلومیت مردم فلسطین به گوش جهانیان برسد و هم اسرائیل به هیچ یک از اهداف خود دست نیابد و با ۳۵۶ کشته و ۱۳۰۰زخمی مجبور به اعلام آتش‌بس شود.^۶ در حقیقت آنچه در نوار غزه اتفاق افتاد یک پیروزی تاریخی برای مقاومت اسلامی فلسطین بود. مردمی که در اوج سختی و رنج مادی و روحی حاضر به تسلیم شدن در برابر ظلم و استعمار و استکبار نشدند.

جنگ هشت روزه(۲۰۱۲م)

جنگ بعدی در ۱۴ نوامبر  ۲۰۱۲م و با ترور «احمد الجعبر» معاون فرمانده گردان‌های عزالدین القیاس شروع شد و پس از هشت روز به آتش‌بس دو طرفه ختم شد. این جنگ منجر به کشته شدن ۱۶۲ فلسطینی و زخمی شدن ۱۳۰۰ نفر شد. در مقابل حماس نیز ۱۵۰۰ موشک روانه اسرائیل کرد که باعث شد میلیون‌ها اسرائیلی به سمت پناهگاه‌ها هجوم آورده و سیستم اداری و آموزشی آن مختل شود. در این بین ۱۹ اسرائیلی کشته و ۶۵۳نفر زخمی شدند. جدای از این حماس توانست یک میلیارد دلار به اقتصاد اسرائیل خسارت وارد کند. در این هشت روز شرایط برای رژیم اسرائیل به قدری سخت بود که مجبور شد برای آتش بس از مصر بخواهد تا نقش میانجی را بازی کند. در پایان جنگ نیز اسرائیل مجبور شد محدوده گذرگاه‌ها برای تردد افراد و انتقال کالاها را باز کند.^۷

جنگ ۵۱ روزه(۲۰۱۴م)

در سال ۲۰۱۴م اسرائیل حماس را به قتل سه نوجوان اسرائیل در کرانه باختری متهم کرد و در مقابل ادعای خود، هیچ  مدرکی ارائه نکرد. همزمان با این اتفاق، رژیم اسرائیل دست به دستگیری صدها نفر در کرانه باختری می‌زند. شهرک نشینان اسرائیلی نیز به تلافی این امر، ۱۰ فلسطینی زیر ۱۸ سال را به قتل رساندند. با این اقدام درگیری حماس و رژیم اسرائیل آغاز و غزه آماج حملات موشکی اسرائیل قرار گرفت.

در طول این جنگ که ۵۱ روز ادامه یافت ۲۰۴۰ نفر در غزه کشته شدند که بنابه اظهارات وزیر بهداشت غزه ۸۰% کشته شدگان غیر نظامی بودند. همچنین حدود ۱۰۱۹۶ نفر زخمی شدند که ۳۵% آنان را زنان و کودکان تشکیل می‌دادند. سخنگوی «بخش سازمان ملل برای هماهنگی امور انسانی(OCHA)» درباره وخامت اوضاع این جنگ اعلام کرد: «به معنی واقعی کلمه، هیچ جای امنی برای شهروندان در غزه وجود ندارد».^۸ همچنین از سوی این سازمان اعلام شده که ۲۲۹۰۰۰ کودک، نیازمند «پیشتیبانی روانی» بوده و بیش از ۳۰% کل جمعیت غزه در این جنگ آواره شده اند.

در مقابل حماس نیز با حفر تونل به سرزمین های اشغالی نفوذ کرد و به جای اختیار کردن موضع دفاعی، به نیروهای اسرائیلی در دریا و زمین حمل کرد. این امر منجرشد تا اسرائیل مجبور به تخلیه سیصد هزار نفر صهیونیست مقیم ده کیلومتری نواره غزه شود. همچنین این حملات منجر به کشته شدن شش شهرک نشین و زخمی شدن ۱۶۰۰ اسرائیلی شد. علاوه بر تلفات انسانی، این حملات باعث چرخه اقتصادی اکثر شرکت‌ها  تعطیل و آن ها را با بحران مواجه کند، به شکلی که بدون کمک دولتی حتی نمی‌توانند از عهده پرداخت حقوق کارکنان خود برآیند.^۹

با توجه به مطالب بیان شده نکته حائز اهمیتی آن است که مردم غزه با این که همیشه از نظر ظاهری در موضع ضعف بودند و بیشترین تلفات را نسبت به طرف اسرائیلی خود می‌دادند، هیچگاه از مبارزه و استقامت علیه ظلم تجاوز دست برنداشتند. همین امر سبب شده تا هیمنه و اُبهت پوشالی این رژیم مستکبر برای همیشه در منطقه فرو بریزد و همچون  گذشته نتواند در منطقه جولان داده و به ملت مظلوم فلسطین زور بگوید.

پی‌نوشت:

۱ – http://parstoday.com/fa/middle_east-i157088.

۲- http://kayhan.ir/fa/news/152496.

۳- https://farsi.palinfo.com/news/2017/8/20.

۴-  https://www.mashreghnews.ir/news/865650.

https://www.isna.ir/news/97102513439.

۵- سیری در اندیشة سیاسی جنبش حماس، حسین موسوی، جواد الحمد، ایاد برغوثی، مرکز پژوهش‌های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه،چاپ اول۱۳۸۲، تهران، ص۲۵۱-۲۳۱٫

۶- فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، اهداف و پیامدهای جنگ ۲۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه غزه، سبزیان موسوی آبادی، علیرضا، مظفری، هانیه، تابستان۱۳۸۸، دوره ۱، شماره۲، ص ۵۶-۲۷٫

۷- http://qodsna.com/fa/320364.

۸- http://irdiplomacy.ir/fa/news/1936750.

۹- http://qodsna.com/fa/301695.

 

میلاد پور عسگری